Đã từ khá lâu rồi tôi không còn nhận lương bằng tiền mặt. Hàng tháng,
công ty đều đặn chuyển vào tài khoản cá nhân của tôi số tiền lương theo
đúng như hợp đồng lao động đã ký kết sau khi trừ các khoản thuế theo quy
định. Nếu ở Mỹ, tôi được xem như một công dân tốt vì hàng tháng đều đặn
đóng góp một khoản đáng kể vào ngân sách quốc gia. Số tiền ấy, ý tôi
muốn nói đến số tiền thuế thu nhập cá nhân hàng tháng, được dành để làm
gì ? Về nguyên tắc, người đóng thuế ở Mỹ có quyền được biết số tiền ấy
được chi dùng như thế nào, các khoản chi ra sao, để trả lương cho các
viên chức chính phủ, chi phúc lợi xã hội, chi cho quốc phòng…có trăm thứ
phải liệt kê đường hoàng. Quốc hội, đại diện cho những người đóng thuế,
xem xét thông qua các khoản chi này: ngân sách hàng năm. Quốc hội thông
qua, nhân viên chính phủ được trả lương. Quốc hội không thông qua,
chính phủ ngừng hoạt động. Ngày hôm qua, chính phủ Mỹ ngừng hoạt động
một phần. Lý do rất đơn giản: người đóng thuế không hài lòng với các
khoản chi vô tội vạ, vung tay quá trán, không đúng mục đích…Nôm na cái
chuyện xảy ra ở bên Mỹ nó như vậy. Việt Nam, lẽ tất nhiên, đừng mơ nhé.
Đóng thuế thì cứ việc đóng thuế, chi bao nhiêu tiền vốn việc của nhà
quan, không mượn người đóng thuế phải suy nghĩ.
Người nước ngoài đến Việt Nam thường kinh ngạc về nhiều thứ. Điều thứ
nhất, ngay khi ra khỏi sân bay: giao thông hỗn loạn chẳng theo một trật
tự nào cả. Nhiều người nước ngoài nói: “Viet Nam, country of
motorbikes”. Điều tiếp theo, đồng tiền Việt Nam cũng gây cho họ ngạc
nhiên không kém: nhiều loại tiền giấy khác nhau và rất nhiều số không
(số 0). Họ nói: “Viet Nam, country of zeros”. Đồng Việt Nam của mình, để
xem nào, chính thức thì có tờ 200 đồng, tờ 500 đồng, tờ 1000 đồng, tờ
2000 đồng, tờ 5000 đồng, tờ 10000 đồng, tờ 20000 đồng, tờ 50000 đồng, tờ
100000 đồng, tờ 200000 đồng và tờ 500000 đồng. Những người có hơi khỏe
có thể đếm hết những tờ tiền của chúng ta. Thỉnh thoảng tôi gặp vài
người nước ngoài, khi có việc phải thanh toán tiền cà phê hay cho một
bữa ăn chẳng hạn, họ lúng ta lúng tung đếm những số không (số 0). Vài
người có tính hiếu kỳ, tìm đổi tờ 500000 đồng mang về nước. Hỏi để làm
gì ? Họ trả lời: “để tao làm vật chứng khi về nước, không thôi người ta
bảo tao xạo”. Ừ.,trên qủa đất này chỉ có vài nước tin được chuyện này mà
không cần vật chứng. Toàn những nước có chỉ số hạnh phúc hàng đầu thế
giới cả. Hóa ra chuyện chỉ số hạnh phúc mà có dạo dân tình xôn xao lại
liên quan đến mệnh giá đồng tiền. Mệnh giá càng cao, chỉ số hạnh phúc
càng ngất ngưỡng.
Dạ vâng.,em đây đã hiểu.
Quay trở
lại chuyện đồng tiền (bank notes). Tất cả những tờ tiền giấy Việt Nam
Đồng (tiền xèng hình như không còn lưu hành) đều in hình ông Cụ. Khuôn
mặt Cụ hiền từ, mắt sáng, râu dài. Hình như Cụ nhìn mọi người và cười
mỉm. Cười vì lý do gì, tôi đây không nghĩ đến việc đó. Lúc trước, ý tôi
muốn nói hồi chưa sử dụng giấy polyme, đồng tiền của mình chất lượng
không được tốt, thường nhăn nheo dúm dó. Bây giờ chất lượng có khá hơn
nhưng so với những tờ tiền của các nước khác thì không so sánh được. Về
chất lượng giấy, hoa văn, hình ảnh trên tờ tiền, tôi thích tờ tiền Mỹ
hơn các tờ tiền nước khác. Tôi cũng thích cả cái câu được in trên đồng
đô la Mỹ: “In God, we trust”. Dân tộc nào còn tin ở Thượng Đế thì Thượng
Đế hẳn nhiên phù hộ cho họ. Tất nhiên, nếu ta còn tin vào Thượng Đế và
Thượng Đế phải còn sống thì mới phù hộ được. Tôi không thích tờ đô Mỹ ở
một điểm: hình mấy ông tổng thống Mỹ được in ở trên đó. Nước Mỹ có nhiều
chuyện hay hơn nhiều chứ không chỉ mấy ông tổng thống. Nếu tôi ở vị trí
giám đốc cục dự trữ liên bang, tôi cho in hình John D. Rockerfeller,
hình Henry Ford, hình Thomas Edison hoặc Bill Gates, Steve Jobs, hoặc
Mac Zuckerberg cho nó thời thượng. Như thế, hình ảnh nước Mỹ sẽ được
nâng lên một tầm cao mới, đại diện cho nhiều giá trị Mỹ hơn. Tất nhiên,
bạn có thể đề nghị in logo của Coca Cola, Nike, Microsoft hoặc
Disneyland chẳng hạn.
Chẳng có gì điên rồ ở nước Mỹ.
Tôi thích nước Nhật. Không.,phải nói tôi mê nước Nhật và văn hóa của
người Nhật Bản thì đúng hơn. Nước Nhật có hoa anh đào này, nước Nhật có
lá phong đỏ này, nước Nhật có sushi này…nước Nhật có rất nhiều thứ làm
người ta phải nhớ đến. Nhiều bạn trẻ Việt Nam chúng ta rất thích đọc các
tác phẩm văn học Nhật Bản. Nổi tiếng và nóng hổi nhất bây giờ phải kể
đến Haruki Murakami. Nhưng nền văn học lừng danh của Nhật Bản không chỉ
có chừng đó cái tên. Những tên tuỗi lẫy lừng thế giới hiện đại phải kể
đến có Natsume Soseki, Yasunari Kawabata, Dazai Osamu…Lùi về quá khứ,
Nhật Bản tự hào với những nữ sĩ Ono no Komachi, Murasaki Shikibu,
Higuchi Ichiyo. Ai đã từng đọc qua những gì họ viết đều không thể không
mê đắm. Nước Nhật được tôn trọng không chỉ vì họ có một nền kinh tế hùng
mạnh mà còn bởi họ có một nền văn hóa thật sự tinh hoa được gầy dựng
bởi những tên tuổi thuộc tầm trên của nhân loại. Để tưởng nhớ đến họ,
nước Nhật đã cho in hình của 04 nhà văn học lên đồng Yên của mình: nhà
văn Natsume Soseki và 03 nữ sĩ lừng danh Ono no Komachi, Murasaki
Shikibu, Higuchi Ichiyo. Một người khác, sư biểu của nước Nhật hiện đại,
Voltaire của nước Nhật hiện đại- Yukichi Fukuzawa được ghi nhớ trên tờ
10000 Yen. Người Nhật rất mực tôn trọng Nhật Hoàng. Nhưng Nhật Hoàng vẫn
không có chỗ nơi đồng tiền quốc gia. Viễn vông. Nếu có thể, tôi muốn
tưởng nhớ các nữ sĩ của chúng ta Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan,
Đoàn Thị Điểm theo cùng một cách như vậy. Nếu phải in nhiều loại mệnh
giá, tôi sẽ thêm các nhà văn hóa như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du. Nếu còn chỗ
thì trong danh sách chờ sẽ thêm các nhà quân sự như Ngô Quyền, Trần
Hưng Đạo chẳng hạn.
Buồn. Tôi không thể.
Việt Nam,
nếu xét về mặt lãnh thổ địa lý và theo sách vở, kéo dài từ Ải Nam Quan
cho đến Mũi Cà Mau. Nghe đồn, phía Bắc đã không còn được như sách vở đã
nêu, phía Nam thì chúng ta đã chính thức hoàn tất cắm mốc biên giới với
Campuchia; phía Đông mặt biển thì đang tranh chấp căng thẳng mà e rằng
phần nhiều ta thua; phía Tây thì hồi đó giờ không thay đổi. Nhưng biên
giới của một quốc gia liệu chỉ chừng đó? Nghĩ về nước Mỹ. Có người hỏi
một người Mỹ: “nước Mỹ rộng bao nhiêu?”. Người Mỹ trả lời: “biên giới
nước Mỹ kéo dài đến nơi nào người ta sử dụng đồng đô la Mỹ”. Hiện thực.
Đồng Việt Nam chỉ có giá trị trong lãnh thổ Việt Nam. Mang ra nước
ngoài, nó không có giá trị chuyển đổi. Về mặt này, chúng ta thua cả nước
Lào nhỏ bé. Và tất nhiên, thua xa đồng Bath Thái, đồng ringgit Mã Lai,
đồng đô la Singapore. Tôi thường được cử đi công tác nước ngoài và đã
từng đi khá nhiều nước. Tôi chưa thấy nước nào chấp nhận sử dụng tiền
đồng Việt Nam.
Thường nghe nói, nước ta có 4000 (bốn ngàn)
năm văn hiến. Trên đồng tiền Việt Nam tôi không thấy hình ảnh nhà văn
học, nhà văn hóa, nhà chính trị, nhà quân sự nào ngoài ông Cụ cả. Tôi
thích đồng tiền của chúng ta theo một kiểu khác hơn cái kiểu hiện nay.
Bỏ qua chuyện thần thánh hóa lịch sử hay lịch sử hóa thần thánh, tôi
nghi ngờ 4000 năm ấy.
Chúng ta chỉ có văn hiến từ thời ông Cụ chăng?
Hỏi mà không trả lời.
Sài Gòn 03/10/2013
Đặng Ngữ
0 nhận xét:
Đăng nhận xét